北本市史 資料編 近世
第2章 村の生活
第1節 土地と農民
3 荒川通流作場一件
89 寛保三年(一七四三)十二月 下石戸上村流作場検地野帳(下石戸上 吉田眞士家文書四五六)
(表紙)
「
寛保三年 紙数表紙共 立会
弐拾七枚 今井団右衛門
内墨付弐拾四枚 三 宅 佐 六
武蔵国足立郡下石戸上村流作場検地野帳
野 村 豊 八
上条 弥五蔵
亥十二月 下 間 太 助
屋 代 丈 八
」
字川岸道下三尺道東
壱番 内割壱畝弐拾一歩
一芝畑長拾間壱尺弐寸 源左衛門
横六間弐尺四寸
外長ニて壱割引 此畝弐畝六歩
外巾弐間北方道下石戸下村地境
巾壱間西方道 東方下石戸下村地境
字同所
弐番 内割壱畝拾五歩
一芝畑長拾間三尺六寸 庄 蔵
横四間六寸
外長ニて壱割引 此畝壱畝拾弐歩
外巾壱間 西方道 東方下石戸下村地蔵
字同所
三番 内割弐拾弐歩
一芝畑長拾間四尺弐寸 徳左衛門
横弐間六寸
外長ニて壱割引 此畝弐拾壱歩
外右同断
字同所
四番 内割拾六歩
一芝畑長四寸拾間五尺四寸 角 兵 衛
横壱間三尺
外長二て壱割引 此畝拾五歩
外右同断
字同所
五番 内割弐拾一歩
一芝畑長拾間四尺八寸 源右衛門
横弐間一尺弐寸
外永ニて壱割引 此畝弐拾四歩
外右同断
(下略)
表7 下石戸上村流作場検知野帳内割表 官報3年(1743)
No. | 名請人 | 地目 | 内 割 | 縦 | 横 | 面 積 |
---|---|---|---|---|---|---|
畝歩 | 問尺寸 | 問尺寸 | 畝歩 | |||
1 | 源左衛門 | 芝畑 | 1.2 | 10.1.2 | 6. 2.4 | 2. 6 |
2 | 庄 蔵 | 同 | 1.2 | 10.3.6 | 4.0.6 | 1.1 |
3 | 徳左衛門 | 同 | 22 | 10.4.2 | 2.0.6 | 21 |
4 | 角兵衛 | 同 | 16 | 10.5.4 | 1.3.0 | 15 |
5 | 源右衛門 | 同 | 21 | 10.4.8 | 2.1.2 | 24 |
6 | 太兵衛 | 同 | 7 | 10.5.4 | 3 | 6 |
7 | 杢左衛門 | 同 | 1.8 | 11.0.6 | 3.2.4 | 1.6 |
8 | 徳右衛門 | 同 | 11 | 11.1.8 | 5.4 | 9 |
9 | 次五右衛門 | 同 | 4 | 2.0.6 | 2.0.0 | 3 |
10 | 甚五氏衛 | 同 | 26 | 9.3.0 | 2.4.2 | 24 |
11 | 七郎兵衛 | 同 | 4 | 3.3.0 | 1.0.0 | 3 |
12 | 伝兵衛 | 同 | 25 | 10.4.2 | 4.1.8 | 1.2 |
13 | 真福寺 | 同 | 1.3 | 11.0.6 | 5.2.4 | 2. 0 |
14 | 次郎右衛門 | 同 | 25 | 19.4.2 | 1.1.8 | 24 |
15 | 惣兵衛 | 同 | 3.1 | 19.3. 0 | 6.0.0 | 3. 27 |
16 | 七郎右衛門 | 同 | 5. 2 | 19.1.8 | 8. 3.6 | 5.2 |
17 | 太郎左衛門 | 同 | 18 | 19.1.2 | 1.1.2 | 24 |
18 | 忠兵衛 | 同 | 2.2 | 19.1.2 | 4.4.2 | 3. 0 |
19 | 七兵衛 | 同 | 16 | 19.1.2 | 5.4 | 18 |
20 | 原三左衛門 | 同 | 2. 8 | 19.1.2 | 3.4.8 | 2.1 |
21 | 仙 太 | 同 | 15 | 19.1.2 | 4.8 | 15 |
22 | 勘左衛門 | 同 | 1.3 | 19.0.6 | 3.0.0 | 1.3 |
23 | 善左衛門 | 同 | 2. 2 | 19.0.0 | 3.1.2 | 2. 0 |
24 | 利兵衛 | 同 | 5.2 | 19.0.0 | 9.4.8 | 6. 6 |
25 | 久右衛門 | 同 | 2. 2 | 18.5.4 | 3.4.2 | 2. 9 |
26 | 七左衛門 | 同 | 1.2 | 18.5.4 | 2.4.2 | 1.2 |
27 | 六右衛門 | 同 | 25 | 18.5.4 | 1.0.0 | 27 |
28 | 平 七 | 同 | 2. 9 | 18.5.4 | 3.5.4 | 2.1 |
29 | 長兵衛 | 同 | 3.2 | 18.5.4 | 6.1.2 | 3.3 |
30 | 善三郎 | 同 | 17 | 18.5.4 | 1.0.0 | 18 |
31 | 太郎兵衛 | 同 | 21 | 18.4.8 | 1.0.6 | 21 |
32 | 佐兵衛 | 同 | 2.2 | 18.5.4 | 4.2.4 | 2.2 |
33 | 弥右衛門 | 同 | 1.1 | 18.5.4 | 2.2.4 | 1.2 |
34 | 太氏衛 | 同 | 1.2 | 18.5.4 | 1.4.8 | 1.3 |
35 | 作右衛門 | 同 | 1.2 | 18.4.8 | 2.5.4 | 1.2 |
36 | 与・平次 | 芝畑 | 29 | 18.4.2 | 1.4.2 | 1 |
37 | 三左衛門 | 同 | 3. 3 | 18.4.2 | 5.1.8 | 3. 9 |
38 | 半右衛門 | 同 | 2. 5 | -18.4.2 | 3.4.8 | 2.1 |
39 | 六兵衛 | 同 | 3.3 | 18.4.2 | 6..4.2 | 4. 6 |
40 | 平右衛門 | 同 | 1.2 | 18.4.2 | 1.4.2 | 1 |
41 | 三右衛門 | 同 | 3.3 | 18.4.2 | 6.3.6 | 4. 3 |
42 | 三右衛門 | 同 | 5.2 | 18.4.2 | 9.4.8 | 6. 3 |
43 | 源 内 | 畑 | 5.1 | 18.3.0 | 9.0.6 | 5.2 |
44 | 庄 蔵 | 同 | 4. 0 | 18.3.0 | 6.3.6 | 4. 3 |
45 | 庄 蔵 | 同 | 4.3 | 18.3.0 | 9.3.6 | 5.3 |
46 | 与右衛門 | 同 | 3.1 | 18.3. 0 | 5.4.2 | 3.2 |
47 | 太郎右衛門 | 同 | 11 | 18.3. 0 | 1.8 | 6 |
48 | 利右衛門 | 同 | 1.3 | 18.3. 0 | 3.2.4 | 2. 3 |
49 | 伊右衛門 | 同 | 1.2 | 18.3.6 | 2.3.6 | 1.2 |
50 | 七兵衛 | 同 | 15 | 18.3. 0 | 3 | 9 |
51 | 甚右衛門 | 同 | 1.1 | 18. 2.4 | 1.0.6 | 21 |
52 | 新右衛門 | 同 | 4 | 9.1.2 | 2.4 | 3 |
53 | 次右衛門 | 同 | 3. 4 | 10.4.8 | 7.4.2 | 2.2 |
54 | 金左衛門 | 同 | 1.3 | 10.4.8 | 5.0.6 | 1.2 |
55 | 権兵衛 | 同 | 3.1 | 10.4.8 | 9.5.4 | 3.2 |
56 | 太郎左衛門 | 同 | 1.1 | 11.3.6 | 4.0.0 | 1.2 |
57 | 市左衛門 | 同 | 20 | 7.3.6 | 2.1.2 | 15 |
58 | 南弥兵衛 | 同 | 9 | 4.3.0 | 1.1.8 | 6 |
59 | 甚五右衛門 | 同 | 1.4 | 10.4.2 | 3.0.0 | 1.3 |
60 | 文右衛門 | 同 | 1.2 | 10.4.2 | 4.5.4 | 1.2 |
61 | 長 太 | 同 | 19 | 10. 2.4 | 1.3.6 | 15 |
62 | 作兵衛 | 同 | 1.1 | 10. 0. 6 | 3. 3.6 | 1.6 |
63 | 佐兵術 | 同 | 1.1 | 6.0.6 | 3. 3.0 | 1.6 |
64 | 次右衛門 | 同 | 2.2 | 9. 3.0 | 8. 3.0 | 2.2 |
65 | 太郎兵衛 | 同 | 2. 9 | 8.4.2 | 7. 5.4 | 2. 9 |
66 | 弥平次 | 同 | 16 | 17. 5.4 | 3 | 9 |
67 | 長太薬師分 | 同 | 2. 4 | 18. 0.0 | 3.0.6 | 1.2 |
68 69 | 楊門院 平左衛門 | 同 | 17 | 17.5.4 | 4.2 | 12 |
70 | 弥平次 | 同 | 1.6 | 17.5.4 | 1.4.2 | 1 |
71 | 源左衛門 | 同 | 2.3 | 17.5.4 | 4.4.8 | 2.2 |
72 | 庄 蔵 | 畑 | 2.1 | 17.5.4 | 3.5.4 | 2. 9 |
73 | 庄 蔵 | 同 | 5.2 | 17.5.4 | 9.3.0 | 5.2 |
74 | 庄 蔵 | 同 | 4.2 | 17.5.4 | 7.3.0 | 4.2 |
75 | 庄 蔵 | 同 | 8.3 | 17.5.4 | 8.1.8 | 4.3 |
76 | 甚三郎 | 芝畑 | 4. 0 | 18.1.2 | 6.5.4 | 4. 6 |
77 | 弥兵衛 | 同 | 2.2 | 18.1.2 | 4.1.8 | 2.2 |
78 79 | 久右衛門 彦右衛門 | 同 | 1.6 | 18. 0. 6 | 1.4.8 | 1.3 |
80 | 長次郎 | 同 | 15 | 18.1.2 | 1.0.0 | 18 |
81 | 与平次 与四右衛門 | 同 | 24 | 18. 0. 6 | 1.0.6 | 18 |
82 | 孫兵衛 | 同 | 1.4 | 18. 0. 6 | 1.4.8 | 1.3 |
83 | 門兵衛 | 同 | 18 | 18.0.6 | 1.0.0 | 18 |
84 | 武右衛門 | 同 | 1.1 | 18. 0• 6 | 1.4.2 | 1 |
85 | 作右衛門 | 同 | 3.1 | 18.0.6 | 5. 3.6 | 3.1 |
86 | 角左衛門 | 同 | 3.2 | 18. 0. 6 | 6.1.8 | 3.2 |
87 | 重兵衛 | 同 | 2. 4 | 18.0.6 | 3.1.8 | 2. 0 |
88 | 武右衛門 | 同 | 1.1 | 18. 0.0 | 2.1.8 | 1.1 |
89 | 平右衛門 | 同 | 3.1 | 18. 0.0 | 5.4.2 | 3.1 |
90 | 平右衛門 | 同 | 4.2 | 18. 0, 0 | 8.1.8 | 5. 0 |
91 | 平 七 | 同 | 3.3 | 18. 0. 0 | 6.4.2 | 4. 0 |
92 | 七 平 | 同 | 27 | 18. 0• 0 | 1.3.0 | 27 |
93 | 角兵衛 | 同 | 2.3 | 17. 5.4 | 5.0.0 | 3. 0 |
94 95 | 茂左衛門 長左衛門 | 同 | 23 | 17. 5.4 | 1.1.8 | 24 |
96 | 善兵衛 | 同 | 3. 9 | 17. 5.4 | 5.4.8 | 3.1 |
97 | 善兵衛 | 同 | 3.3 | 17. 5.4 | 6.5.4 | 4. 3 |
98 | 伝兵衛 | 同 | 3.3 | 17.4.2 | 6. 0.0 | 3.2 |
99 | 権右衛門 | 同 | 1.1 | 17.4.2 | 2.3.0 | 1.2 |
100 | 吉重郎 | 同 | 2. 7 | 17.4.2 | 3.5.4 | 2. 9 |
101 102 | 茂右衛門 伝兵衛 | 同 | 17 | 17.3.6 | 1.0.0 | 18 |
103 | 文左衛門 | 同 | 15 | 17.3.6 | 5. 4 | 15 |
104 | 四郎左衛門 | 同 | 1.4 | 17.3.6 | 2.0.0 | 1.6 |
105 | 清左衛門 | 同 | 25 | 17.3. 0 | 1.3.0 | 27 |
106 | 小左衛門 | 同 | 19 | 17.3.0 | 1.1.2 | 21 |
107 | 久兵衛 | 同 | 1.2 | 17.2.4 | 2.4.2 | 1.2 |
108 | 佐五兵衛 | 同 | 1.1 | 17.2.4 | 1.4.8 | 1 |
109 | 伝 七 | 芝畑 | 1.2 | 17.2.4 | 2.3.6 | 1.2 |
110 | 善右衛門 | 同 | 29 | 17.2.4 | 1.4.2 | 1.0 |
111 | 権兵衛 | 同 | 15 | 17.1.8 | 4.8 | 12 |
112 113 | 伝兵衛 長兵衛 | 同 | 16 | 17.1.8 | 4.8 | 12 |
114 | 真福寺 | 同 | 2.2 | 17.1.8 | 5.1.2 | 3. 0 |
115 | 善右衛門 | 同 | 1.2 | 17.1.2 | 1.3.6 | 27 |
116 | 藤 助 | 同 | 3. 0 | 17.0.6 | 5.4.2 | 3. 6 |
117 | 次郎兵衛 | 同 | 13 | 16.5.4 | 1.1.8 | 21 |
118 | 孫左衛門 | 同 | 1.4 | 16.4.8 | 2.0.0 | 1.3 |
119 | 四郎右衛門 | 同 | 5 | 3.3.6 | 1.3.0 | 6 |
120 | 善兵衛 | 同 | 20 | 12.5.4 | 1.1.0 | 18 |
121 | 源右衛門 | 同 | 1.4 | 16.4.8 | 2.0.0 | 1.3 |
122 123 | 角兵衛 次右衛門 | 同 | 26 | 16.2.4 | 1.3.0 | 24 |
124 | 徳左衛門 | 同 | 1.5 | 16.4.8 | 2.0.6 | 1.6 |
125 | 庄 蔵 | 同 | 2. 5 | 16.4.2 | 4.0.6 | 2. 9 |
126 | 源左衛門 | 同 | 2.3 | 16.3. 0 | 5.3.6 | 3. 3 |
127 | 源左衛門 | 同 | 2.2 | 14.1.8 | 4.3.6 | 2. 6 |
128 | 庄 蔵 | 同 | 1.2 | 9.3.6 | 4.1.2 | 1.9 |
129 | 徳左衛門 | 同 | 27 | 13.5.4 | 2.0.0 | 27 |
130 | 次右衛門 | 同 | 19 | 13.4.8 | 1.3.6 | 21 |
131 | 市場 安右衛門 | 同 | 27 | 13.4.2 | 2.0.6 | 27 |
132 | 髙尾 平兵衛 | 同 | 1.2 | 13.4.2 | 2. 3.0 | 1.3 |
133 | 半右衛門 | 同 | 18 | 13.3. 0 | 1.1.8 | 18 |
134 | 同所 平右衛門 | 同 | 1.3 | 13.1.2 | 4.3.0 | 2. 0 |
135 | 藤兵衛 | 同 | 23 | 13. 0. 6 | 1.4.2 | 21 |
136 | 弥右衛門 | 同 | 22 | 13. 0•0 | 1.4.2 | 21 |
137 | 真福寺 | 同 | 2. 2 | 12.4.2 | 5.1.2 | 2. 6 |
138 | 源左衛門 | 同 | 7. 8 | 34.1.8 | 7.0.0 | 8. 0 |
139 | 源左衛門 | 同 | 7. 9 | 34. 0. 6 | 7.0.0 | 7.3 |
140 | 南 弥五兵衛 | 同 | 8 | 33.5.4 | 1.8 | 9 |
合 計 | 町反畝歩 | 町反畝歩 | ||||
2.1.3.20 | 2.6.1.21 |
検地野帳とは検地のとき野外で記入した帳簿のことで、検地において現場で実測するにあたり、一筆ごとに地番・字・土地の間数・持主・面積・四至などを記載した手帳を清書したものをいう。
『下沼内割反別割付帳』(吉田眞士家文書四〇〇)によれば、村分けの後下石戸上村分は一同立ち合いのもとでさらに細分化され、古田畑の面積に応じ一反につき九・二五坪(一坪=一歩=三・三平方メートル)の割合で個々の農民に配分されたことがわかる。例えば源左衛門について表7で見ると、二反四畝一九歩を六筆で割り付けられている。この内割をもとに実際の検地が行われ、その結果内割よりも六畝六歩増の二町六反一畝二一歩、秣場六反七畝一二歩が確定し、これは収穫不定の流作場だったので村高には含めず、毎年作柄を検見して年貢が課せられることになった。